Jonge mantelzorgers

Een jonge mantelzorger is iemand t/m 24 jaar die te maken heeft met een familielid die ziek, gehandicapt, verslaafd, depressief of in de war is en zich daar zorgen over maakt of er voor zorgt.

Jong mantelzorger zijn doet iets met je leven. Het verrijkt je levenservaring en kan op allerlei manieren impact hebben.

De thuissituatie is een gegeven en daarmee vaak een vanzelfsprekendheid. Jongeren die ermee opgroeien zien zich dan ook niet altijd als ‘mantelzorger’. Het kan zijn dat ze zich niet in die term herkennen of daar ook niet mee geassocieerd willen worden.

Ook zijn er jongeren die plotseling te maken krijgen met mantelzorg, wanneer er iemand in het gezin of in de familie iets overkomt.

In beide situaties is het belangrijk aandacht te hebben voor de jonge mantelzorger. Voor organisaties is dat soms een uitdaging. Omdat bijvoorbeeld niet altijd bekend is om hoeveel en welke jongeren het gaat, hoe je ze bereikt, wat ze nodig hebben en hoe je met ze communiceert.

Misschien herken je het als professional?

Dat je bij een cliëntsituatie betrokken bent, maar niet zo goed weet wat te doen met de jongere. Terwijl je wel het gevoel hebt dat het goed zou zijn die jongere iets te bieden. Alleen je weet niet wat, hoe aan te pakken en waarnaar door te verwijzen. Of het ligt buiten je takenpakket (en declarabele uren) om daar dieper op in te gaan.

“Bij een cliënt zijn kinderen betrokken in de gezinssituatie. Ik heb het gevoel dat ze misschien baat hebben bij hulp. Maar ik weet niet zo goed wat ik ze dan precies kan bieden buiten onze gebaande ondersteuning en hoe ik dat moet aanpakken.”
Sociaal werker

Maak het bespreekbaar met collega’s in het werkveld!

Anders is het een gemiste kans voor de jonge mantelzorger. We merken in overleggen dat we elkaar op ideeën brengen, zodat er toch gepaste hulp in gang gezet kan worden.

Stappenplan ondersteunen jonge mantelzorgers

Dit stappenplan helpt professionals in zorg, welzijn en onderwijs om jonge mantelzorgers de juiste hulp te bieden: https://www.mantelzorg.nl/pro/publicaties/factsheet-jonge-mantelzorgers/

Er is steeds meer aandacht voor jonge mantelzorgers

Zo is ieder jaar van 1 tot 7 juni landelijk ‘de week van de jonge mantelzorger‘.

Door ervaringsverhalen weten we dat het nog regelmatig voorkomt dat er geen specifieke aandacht voor de jonge mantelzorger is. Als er sprake is van hulp, is dat vooral gericht op de hulpbehoevende. Daardoor kan het zijn dat er, terugkijkend op latere leeftijd, hulp gemist is.

Mantelzorger zijn op jonge leeftijd heeft invloed, in wat voor vorm dan ook. En dan helpt het dat er iemand, zoals een professional of vrijwilliger, is die de jongere écht ziet en vraagt:

“Hoe gaat het met jou in deze situatie?” of “Hoe voel jij je?”.

Het lijkt zo logisch, maar dit gebeurt in de praktijk nog niet altijd.

Bespreekbaar maken van de situatie

Een jongere kan zich in de situatie eenzaam of machteloos voelen. Of zich (over)verantwoordelijk gedragen door taken op zich te (moeten) nemen. Dat kan gevolgen hebben voor het sociale leven, bijvoorbeeld wanneer er dan minder tijd overblijft om iets met leeftijdsgenoten te ondernemen.

Door doorzetten, zichzelf weg te cijferen, zorgen te hebben, gevoelens en emoties niet te uiten, kan het zijn dat een jongere in een spagaat komt. Als de jongere geen aandacht opeist, maar zich ondertussen niet voldoende gehoord en gezien voelt kan deze in de overleefstand komen. Vooral wanneer er geen verandering of oplossing richting de toekomst in beeld is. Dit kan een onbewust proces zijn dat niet op de oppervlakte voor iedereen duidelijk is.

Maatwerk

Jonge mantelzorgers zijn, zoals alle mantelzorgers, gebaat bij maatwerk. Het is belangrijk om te peilen of (en waaraan) de jongere ergens behoeften aan heeft. De een heeft (nog) geen hulp nodig. Maar daarbij is het wel goed dat hij/zij weet dat er ondersteuningsmogelijkheden zijn. Op een later moment kan de jongere daar dan toch gebruik van maken indien nodig.

Voor een andere jongere kan aandacht en praten helpen; “Hoe gaat het met jou?”, “Wat heb je nodig?”, “Hoe vind je het dat je broertje/zusje/vader/moeder…?”

Activiteiten in de wijk

Daarnaast zijn er (welzijns)organisaties die allerlei mogelijkheden bieden voor deze doelgroep. Zoals bijvoorbeeld een schoolcoach, lotgenotencontact, brusjes cursussen (afhankelijk van de regio).

Hulp hoeft niet altijd grootst te zijn, soms heeft een jongere alleen behoefte aan een verzetje. Een wekelijkse activiteit in een wijkcentrum kan al een aangename afleiding bieden. Het creëert een moment voor de jongere zelf en om in een andere setting onder de mensen te zijn.

Neem gerust contact op met de betreffende gemeente. Daar zijn jongerenwerkers actief die in gesprek kunnen gaan.

Ken je een jonge mantelzorger in een specifieke zorgsituatie? Informeer dan bij onze zorgpartners of zij iets organiseren voor jonge mantelzorgers.

Preventie

Voor alle jongeren is het goed om meer over mantelzorg te weten, omdat veel mensen in hun leven daarmee te maken krijgen. Dan kan het preventief werken voor zichzelf en hun omgeving. Door daar op voorbereid te zijn is de weg naar hulp (in de toekomst) sneller duidelijk. En het helpt om het onderwerp onderling bespreekbaar te maken, voor meer begrip, en situaties te herkennen bij vrienden.

Spreekbeurt en scholentoolkit

Werk je samen met scholen en/of jongeren die (mogelijk) mantelzorger zijn? Op MantelzorgNL vind je een scholentoolkit, een spreukbeurttemplate, folder, animatie en meer!

Jonge mantelzorger: “
Ik voelde mij pas gewaardeerd en gesteund toen ik, na wat moeite, de mantelzorgmakelaar vergoed kreeg. Iemand die naar míj omkeek, me steunde in mijn verdriet en me in mijn kracht zette.”